လူငယ္ထုႏွင့္ လူမႈကြန္ယက္ အႏၱရာယ္ (၁၀) ခ်က္
- ေမာင္မိုးဇြန္
- Apr 2, 2018
- 2 min read
ျပီးခဲ့တယ္ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအတြင္းမွာ Facebook ၊ Twitter ၊ Instagram စတဲ့ လူမႈကြန္ယက္ ဝက္ဘ္ဆုိက္ေတြဟာ လူေတြၾကားထဲမွာ ၾကီးၾကီးမားမားကို ေနယာယူလာတာ ျမင္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လူငယ္ေတြအၾကားထဲမွာ ပိုျပီး ခိုင္ခုိင္မာမာ အျမစ္တြယ္ေနပါတယ္။ စူးစမ္းလိုစိတ္ရွိတဲ့ လူငယ္ေတြအတြက္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ဖို႔၊ အေပါင္းအသင္းသစ္ေတြ ရွာေဖြဖို႔ ဒီနည္းပညာလုပ္ငန္းစဥ္ေတြက အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။
မိဘအုပ္ထိန္းသူေတြအေနနဲ႔ လူမႈကြန္ယက္ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကို သက္ေရာက္မႈမခံရေအာင္ မိမိတို႔ရဲ႕ သားသမီးေတြကို စနစ္တက် ကြပ္ကဲၾကပ္မတ္ဖို႔႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျဖစ္လာႏုိင္ေခ်ေတြနဲ႔ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္မယ့္နည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြဖို႔ ေရာမတကၠသိုလ္က သုေတသနပညာရွင္ေတြဟာ လူငယ္ေတြအေပၚ လူမႈကြန္ယက္ရဲ႕ သက္ေရာက္မႈၾကီးလာတဲ့အခါ ဘယ္လိုေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္လာလဲဆိုတာကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။
သုေတသနအဖြဲ႕ေတြဟာ လူမႈကြန္ယက္ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြကို စြဲစြဲျမဲျမဲအသံုးျပဳေနတဲ့ လူငယ္ ငါးေသာင္းေက်ာ္ကို ေတြ႕ဆံုခဲ့ျပီးေနာက္မွာ လူမႈကြန္ယက္ေနတဆင့္ လူငယ္ေတြအေပၚ သက္ေရာက္လာနိင္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ၁၀ ခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီရလဒ္ေတြဟာ လူမႈကြန္ယက္ကို သာမာနအနည္းအက်ဥ္းသာ အသံုးျပဳေနတဲ့ လူငယ္လူရြယ္ေတြရဲ႕ တကယ့္လူမႈဘဝမွာေတာင္မွ တစ္မ်ိဳးမဟုတ္တစ္မ်ိဳး သက္ေရာက္လာႏုိင္ပါတယ္။
1. အမုန္းစကား
ဒီေန႔ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လူမႈကြန္ယက္နဲ႔ ပတ္သတ္လာရင္ အမုန္းစကားဆိုတဲ့ စကားရပ္က အျမဲျမင္ေတြ႕ေနရေလ့ရွိတဲ့ စကားရပ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ ဒါဟာ ကမၻာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြ လူမႈကြန္ယက္ဝက္ဘ္ဆုိက္ေတြအသံုးျပဳတဲ့အခါမွာ အၾကီးမားဆံုး စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးလို႔လည္း သတ္မွတ္ခံထားရပါတယ္။ လူမႈကြန္ယက္ေၾကာင့္ လူငယ္ေတြဟာ အမုန္းစကားေတြကို စိတ္ထဲစြဲထင္လာျပီး အစြန္းေရာက္မႈေတြ တယူသန္မႈေတြ အျမစ္တြယ္လာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူနည္းစုေတြ၊ လိင္ကြဲျပားသူေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေလးေတြအတြက္လည္း စိတ္ဒါဏ္ရာေတြေပးႏုိင္ပါေသးတယ္။ အြန္လုိင္းေပၚမွာ လူတုိင္းရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ျပင္ပဘဝကို ဖုံးကြယ္ထားႏုိင္တာေၾကာင့္ လူေတြဟာ ပိုျပီး ပင္ကိုစရုိက္ကုိေဖာ္ထုတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြရဲ႕ ရိုင္းစိုင္းတဲ့ ဆိုးသြမ္းတဲ့ ပင္ကိုစရိုက္ေတြနဲ အမုန္းစကားဆိုမႈေတြဟာ အြန္လုိင္းေပၚမွာ ျပည့္ႏွက္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။
2. သံသယစိတ္လြန္ကဲျခင္း
မ်ားျပားလွတဲ့ အြန္လိုင္းအသံုးျပဳသူေတြဟာ ျပင္းထန္တဲ့ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုမႈေတြ၊ အျပန္အလွန္တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုမႈေတြနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ေနၾကပါတယ္။ ဒါဟာ တကယ့္ဘဝမွာျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္စပ္ႏြယ္တယ္လို႔ ေဆးပညာရွင္ေတြကဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မိမိကလြဲလို႔ တျခားသူေတြအေပၚ အလြန္အမင္း သံသဝင္တာ၊ ယံုၾကည္ႏုိင္စြမ္းနည္းပါးလြန္းတာေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္လာတာလို႔ ဆုိပါတယ္။ လူငယ္ေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈၾကီးပါတယ္။
3. ဆုိက္ဘာအႏိုင္က်င့္မႈ
လူမႈကြန္ယက္ေတြရဲ႕ အၾကီးမားဆံုး သက္ေရာက္မႈက အမုန္းစကားဆိုရင္ အၾကီးမားဆံုးအႏၱရာယ္ကေတာ့ ဆုိက္ဘာအႏုိင္က်င့္မႈပါပဲ။ လူမႈကြန္ယက္ေတြေပၚမွာ မက္ေဆ့ခ်္ပို႔ျပီး ေႏွာင့္ယွက္တာကစလို႔ ေငြညွစ္ခ်ိန္းေျခာက္တာ၊ လိင္မႈဆုိင္ရာ အက်ပ္ကိုင္တာေတြအထိ အစံုအစံုျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆုိက္ဘာအႏုိင္က်င့္မႈေတြက မသိနားမလည္တဲ့ လူငယ္ေတြကို အဓိကပစ္မွတ္ထားက်ဴးလြန္ေလ့ရွိပါတယ္။
4. ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္မ်ား ခိုးယူျခင္း
လူငယ္ေတြဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ လူမႈကြန္ယက္အေကာင့္ေတြမွာ privacy settings ကို အကၽြမ္းတဝင္အသံုးမခ်တတ္ၾကပါဘူး။ ဒါဟာ ျပႆနာၾကီးတစ္ခုျဖစ္ျပီးေတာ့ အေကာင့္ခုိးယူခံရတာမ်ိဳး ဓာတ္ပံုနဲ႔ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြ ခိုးယူအသံုးခ်ခံရတာ္မ်ိဳးေတြျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ လူငယ္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ထားရမယ္ဆိုတာကို နားမလည္ၾကေသးပါဘူး။ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ လူငယ္ ၂၀% ေလာက္က သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္ေတြက ဒီအတုိင္းအြန္လုိင္းေပၚမွာ လံုျခံဳစိတ္ခ်ေနတယ္လို႔ အထင္အျမင္မွားေနၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္ေတြ ခိုးယူခံရဖို႔ လမ္းစျဖစ္ပါတယ္။
5. ဆုိက္ဘာေႏွာင့္ယွက္မႈ
အြန္လိုင္းကေနတဆင့္ အိေျႏၵပ်က္ျပားေအာင္ ေႏွာင့္ယွက္မႈမ်ိဳးေတြလည္း ၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ ကိုယ္နဲ႔ လမ္းခြဲလိုက္တဲ့ ရည္းစားေဟာင္းက ကိုယ့္အေၾကာင္းေတြကို အရွက္တကြဲေဖာ္ထုတ္ေနတာမ်ိဳး၊ ကိုယ့္ကို ခ်ိန္းေျခာက္ေနတာမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။
6. ရုန္႔ရင့္ၾကမ္းတမ္းေသာ ရုပ္ပံုမ်ား
လူမႈကြန္ယက္မွာ အခ်ိန္ျဖဳန္းတာမ်ားေလေလ အႏၱရာယ္မ်ားေလေလလို႔ ဆိုရမလိုပါပဲ။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မူခင္းေတြနဲ႔ စပ္ဆုိင္ေနတဲ့ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ပံုေတြ လိင္မႈဆုိင္ရာရုပ္ပံုေတြဟာ လူမႈကြန္ယက္ေတြမွာ ဗံုးေပါလေအာ ျပန္႔ႏွံေနပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာဆိုရင္ေတာ့ မီဒီယာေတြမွာ ေသမႈေသခင္းရုပ္ပံုေတြကို အကာအကြယ္မထည့္ပဲ ဒီအတုိင္းေဖာ္ျပတာမ်ိဳးေတြ မၾကာခဏျမင္ေနရတာဟာ စိတ္မခ်မ္းသာစရာပါ။ ဒီရုပ္ပံုေတြဟာ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ စိတ္ကို အၾကီးအက်ယ္ထိခုိက္ေစႏုိင္ပါတယ္။
7. အလြန္အကၽြံ မွ်ေဝမႈမ်ား
လူတုိင္းမွာယံုၾကည္ရာနဲ႔ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြရွိတတ္ပါတယ္။ လူမႈကြန္ယက္ေပၚမွာေတာ့ ဒီလို ကို္ယ္နဲ႔တုိက္ဆုိင္တဲ့ အခ်က္ေတြျမင္လာရရင္ ကိုယ့္ရဲ႕ Wall ေပၚကို မွ်ေဝတတ္ၾကတာ ထုံးစံပါပဲ။ ဒီလိုမွ်ေဝမႈေတြဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ အသိမိတ္ေဆြေတြဆီကိုလည္း ေရာက္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါမွေတာ့ ဒီလိုမွ်ေဝမႈေတြ အရမ္းမ်ားလာတဲ့အခါ တစ္ဖက္သားအတြက္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္စရာျဖစ္လို႔လာပါေတာ့တယ္။ ကေလးေတြဟာ ဒါကိုနားလည္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူငယ္ေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြအၾကား မသိမသာ အျမင္မၾကည္ မႈေတြၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္။
8. Online grooming
မိဘေတြ ေသာကျဖစ္သင့္တဲ့ တစ္ျခားတစ္ခုက Online grooming လုပ္သူေတြကိုပါ။ သူတို႔ေတြဟာ အေကာင့္တုေတြသံုးျပီး ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ လူငယ္ေတြကို သူတို႔နဲ႔ ရြယ္တူတန္းတူ သူငယ္ခ်င္းဟန္ ေဆာင္ျပီး ခ်ဥ္းကပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ယံုၾကည္မႈရလာတဲ့အခါ သူတို႔ရဲ႕ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္ေတြ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ မိဘေတြ ပတ္ဝန္းက်င္ကလူေတြရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္ေတြကို ႏိႈက္ယူတတ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က အႏုိင့္အထက္ျပဳက်င့္ဖို႔ျဖစ္ျပီးေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕က ကေလးသူငယ္လိ္င္ကိစၥအတြက္ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
9. စိတ္ခံစာခ်က္ကဲျခင္း
စိတ္ပညာရွင္ေတြ သတိေပးထားတာက လူမႈကြန္ယက္အသံုးျပဳမႈေၾကာင့္ ကေလးေတြနဲ႔ လူငယ္ေတြမွာ စိတ္ခံစားခ်က္လြန္ကဲမႈေတြျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္တဲ့။ ယံုၾကည္မႈလြန္ကဲတာမ်ိဳး၊ စိတ္ဓာတ္က်လြယ္တာမ်ိဳးေပါ့။ လူငယ္အမ်ားစုဟာ လူမႈကြန္ယက္ေပၚက မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းလက္တစ္ဆုပ္စာေလးရဲ႕ အျမင္နဲ႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ဆံုးျဖတ္ၾကတာေၾကာင့္ ဒီမိတ္ေဆြေတြက အေရးတယူမလုပ္တဲ့အခါ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈေပ်ာက္လာတာမ်ိဳးေတြ အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။
10. လူမႈဆက္ဆံေရး ညံ့ဖ်င္းလာျခင္း
လူမႈကြန္ယက္ကို အသံုးျပဳမႈမ်ားလာေလေလ လူငယ္ေတြဟာ တကယ့္လူေနမႈဘဝနဲ႔ အဆက္အသြယ္ျပတ္လာေလလပါပဲ။ ဒီေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ လူမႈဆက္ဆံေရးအရည္အေသြးကလည္း က်ဆင္းလာပါေတာ့တယ္။ လူတစ္ဦးနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ထဲထဲဝင္ဝင္ဆက္ဆံေျပာဆိုမႈ စြမ္းရည္ေပ်ာက္ဆံုးလာတာဟာ သူတို႔ဘဝအတြက္ ၾကီးမားတဲ့အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ဆံုးရံႈးလိုက္ရတာပါပဲ။ လူမႈဆက္ဆံေရးအရည္အေသြးဟာ ဘဝေအာင္ျမင္မႈအတြက္ အေရးပါလွတဲ့ အေျခခံအစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ေနလို႔ပါ။
Mobile Guide
Vol.4/No.47
Comments